Nhà hát Múa rối Việt Nam: Xứng danh thương hiệu nghệ thuật quốc gia
Nhà hát múa rối Việt Nam - Trung tâm nghệ thuật múa rối lớn nhất của cả nước với chức năng bảo tồn và phát triển nghệ thuật sân khấu truyền thống. Với bề dày lịch sử hình thành và phát triển hơn 60 năm xây dựng và trưởng thành, nơi hội tụ những nhà nghiên cứu, tác giả, đạo diễn, hoạ sỹ tạo hình, trang trí mỹ thuật và nghệ sỹ biểu diễn múa rối hàng đầu của Việt Nam với 5 Nghệ sỹ nhân dân, 25 Nghệ sỹ Ưu tú và nhiều tài năng nghệ sỹ trẻ xuất sắc.
Hiện tại Nhà hát có ba sân khấu biểu diễn: 1 sân khấu biểu diễn rối cạn và 2 sân khấu biểu diễn múa rối nước (1 sân khấu trong rạp và một Thủy đình). Bên cạnh đó là sân khấu múa rối lưu động sẵn sàng đáp ứng các hợp đồng biểu diễn trong và ngoài nước. Chương trình nghệ thuật của Nhà hát luôn được đổi mới, thích ứng với nhịp độ phát triển của xã hội. Những năm gần đây, Nhà hát đã thử nghiệm thành công một số vở diễn theo hình thức mới kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa rối nước và rối cạn, nhằm làm mới hơn, hấp dẫn hơn múa rối nước truyền thống. Nhiều tác phẩm Hồn quê, Truyện cổ Andecxen, Giấc mơ bí ẩn của Tễu và Kangoroo, Không gian trắng, Chuyện tình Dạ Trạch… đã mang đến một diện mạo mới cho múa rối nước truyền thống. Nhiều vở diễn, chương trình rối cạn với những thử nghiệm đầy mới lạ, hấp dẫn đã gây được tiếng vang, giành nhiều giải thưởng cao trong các kỳ liên hoan trong nước và Quốc tế: Chuyện tò he, Hồn khí Thăng Long, Vịt con xấu xí, Trăng trẻ thơ, Nhịp điệu quê hương, Aladanh và cây đèn thần, Nhịp điệu quê hương, Tôn Ngộ Không đánh Bạch Cốt Tinh, Xúy Vân giả dại, Phù thủy sợ ma…
Hơn 60 năm qua, các thế hệ nghệ sĩ múa rối của Nhà hát Múa rối Việt Nam đã đưa được chú Tễu cùng những nhân vật ngộ nghĩnh từ đồng ruộng Việt Nam đi biểu diễn thành công khắp năm châu. Đôi chân của các nghệ sĩ múa rối Việt Nam đã đặt tới 60 quốc gia trên thế giới như như Nhật Bản, Pháp, Italia, Indonesia, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hunggari, Nauy, Myanma, Bruney, Philippines, Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Lan, Áo, Slovakia, Chi Lê, Thái Lan, Trung Quốc, Korea, Australia, CH Sec, Mexico... Những trò diễn vừa vui nhộn, vừa độc đáo, hấp dẫn, các nghệ sĩ đã thực sự chinh phục khán giả nước ngoài và được khẳng định là môn nghệ thuật có một không hai trên thế giới. Cùng với sự hội nhập, nghệ thuật múa rối đang dần được phát triển hòa nhập với hơi thở của thời đại qua những sáng tạo mang tính thử nghiệm đột phá. Một loạt những đổi mới về nghệ thuật như mở rộng khai thác đề tài nước ngoài vào sân khấu rối nước truyền thống, tạo hình con rối, mở rộng không gian cho sân khấu rối, kết hợp nhiều hình thức thể loại rối trong một chương trình, tìm sự hỗ trợ đắc lực từ vũ đạo, âm nhạc, ánh sáng… đã giúp cho những tiết mục, chương trình của Nhà hát Múa rối Việt Nam đã giúp cho các chương trình, tiết mục của Nhà hát Múa rối Việt Nam tạo ấn tượng bất ngờ đối với đồng nghiệp trong nước và ngay cả với bạn bè đồng nghiệp quốc tế.
Những năm trước đây khán giả quốc tế chỉ biết tới nghệ thuật múa rối nước truyền thống của Việt Nam nhưng những năm gần đây, đơn vị đã mạnh dạn giới thiệu các chương trình rối cạn trong các chuyến xuất ngoại và hiệu quả là khán giả vô cùng thích thú đón nhận. Không dừng lại ăn sẵn ở những thành quả mà cha ông để lại, các thế hệ cán bộ, nghệ sĩ Nhà hát Múa rối Việt Nam trong những năm qua và nhất là lực lượng nghệ sĩ trẻ của Nhà hát Múa rối Việt Nam hôm nay đã và đang khẳng định được tài năng, tâm huyết đưa thương hiệu Nhà hát Múa rối Việt Nam luôn là một nhà hát đầu đàn, trụ cột của ngành múa rối phát triển vững vàng bằng cả "hai chân" với những chương trình, tiết mục đa dạng về thể loại và hình thức thể hiện cả về rối cạn và cả rối nước.
Các vở diễn của ta đều có nội dung phong phú, đa dạng, mang thông điệp nhân văn sâu sắc. Nhiều khán giả bày tỏ: “Sau khi xem múa rối Việt Nam, chúng tôi thấy Việt Nam đã ở trong lòng chúng tôi”. Những chuyến lưu diễn nước ngoài, Nhà hát Múa rối Việt Nam đã mang nghệ thuật độc đáo, đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc đến với bạn bè năm châu, góp phần tăng cường sự hiểu biết và gắn kết ngoại giao nước ta với các nước trên thế giới. Mỗi chuyến “xuất ngoại” là thêm một lần nhà hát có cơ hội quảng bá với bạn bè thế giới về hình ảnh Việt Nam và nghệ thuật rối Việt Nam cũng nhận được vô vàn những lời khen ngợi. Nhận những hợp đồng và lời mời đi biểu diễn liên tiếp ở nước ngoài cho thấy sự khẳng định của múa rối Việt Nam đã có vị trí trên thị trường nghệ thuật quốc tế.
So với các đơn vị nghệ thuật thì Nhà hát Múa rối Việt Nam có quyền tự hào khi có một lực lượng nghệ sĩ tài năng và tâm huyết để kế tục sự nghiệp của các thế hệ nghệ sĩ đi trước. Nghệ sĩ của Nhà hát Múa rối Việt Nam không chỉ có đôi tay vàng mà còn biết sử dụng sự sáng tạo thông minh, nhạy bén để tìm ra chìa khóa để giải mã giúp cho nghệ thụât múa rối đứng vững và khẳng định thương hiệu trong cơ chế thị trường. Nghệ sĩ múa rối ở các nước thường chỉ điều khiển được một thể loại rối như rối que, rối tay … nhưng nghệ sĩ múa rối của Việt Nam thì điều khiển thuần thục nhiều thể loại rối nước, rối que, rối tay, rối bóng, rối dây … Nhìn vào số lượng giải thưởng của Nhà hát Múa rối Việt Nam giành được tại cuộc thi, liên hoan múa rối chuyên nghiệp, nhìn vào số lượng đêm biểu diễn năm nay lại vượt hơn năm trước chắc sẽ hiểu được yếu tố nào đã tạo nên sự thành công của Nhà hát. Nhà hát đã giành được nhiều giải thưởng cao quý cho chương trình nghệ thuật và các nghệ sỹ: Giải cho chương trình nghệ thuật hay nhất Thế giới tại Cộng Hòa Séc năm 2002; Giải khán giả bầu chọn cho chương trình hấp dẫn nhất tại Liên hoan Sân khấu Thế giới tại Trung Quốc năm 2013; Giải Quán quân Thế giới tại Liên hoan Nghệ thuật Múa rối tại Thái Lan năm 2014; Giải vàng tại Liên hoan Múa rối quốc tế năm 2008, 2010, 2015.
Những năm gần đây, Chương trình biểu diễn của Nhà hát Múa rối Việt Nam vào tất cả các ngày trong tuần với 5 suất diễn: đã trung thành với việc sáng đèn cả 365 ngày với 3 suất/ 1 ngày.Ngoài việc nghệ thuật múa rối cổ truyền hữu xạ tự nhiên hương thì việc tiếp thị với các tour du lịch đã giúp Nhà hát đi đầu trong chiến lược giới thiệu nghệ thuật ra với bạn bè quốc tế.
Những con số ghi nhận về số lượng buổi biểu diễn trong và ngoài nước, những giải thưởng cao giành được trong các cuộc thi, liên hoan sân khấu múa rối chuyên nghiệp trong nước và quốc tế trong những năm gần đây đã minh chứng phần nào lòng say nghề và sự nỗ lực lao động nghệ thuật sáng tạo nghiêm túc, kiên nhẫn tìm tòi, mạnh dạn đổi mới, Nhà hát Múa rối Việt Nam đã góp phần khẳng định vị thế xứng đáng là con chim đầu đàn trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn múa rối chuyên nghiệp bằng những chương trình chất lượng cao đáp ứng thị hiếu đa dạng ngày càng cao của công chúng.
